Βασιλικός, ο βασιλιάς των αρωματικών!

Ένα από τα πιο γνωστά φυτά, που δεν γίνεται να αντισταθούμε να “ταρακουνήσουμε” τα φύλλα του όταν περνάμε δίπλα του, είναι ο αγαπημένος σε όλους μας Βασιλικός. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Μεσογειακής κουζίνας, στην οποία χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Πέρα από τη χρήση του στη μαγειρική, χρησιμοποιείται ευρέως και ως βότανο, καθώς έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες, ενώ έχει κ εντομοαπωθητικές ιδιότητες, για αυτό συνηθίζεται να φυτεύεται ανάμεσα από κηπευτικά όπως τομάτες, μελιτζάνες και άλλα, που καλλιεργούμε την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Ο βασιλικός ανήκει στο γένος Ocimum, στο οποίο υπάγονται πάνω από 60 είδη ποώδων και υποθαμνώδων φυτών που ευδοκιμούν σε θερμές χώρες καθώς και περισσότερες  από 500 ποικιλίες με διαφορετικά φύλλα σε σχήμα, μέγεθος, χρώμα ή άρωμα καθώς και φυτά με διαφορετική ανάπτυξη. Από τις πιο γνωστές και διαδεδομένες ποικιλίες στην Ελλάδα, είναι οι εξής:

1. Ο σγουρός, που έχει μικρά φύλλα, συμπαγές σχήμα και έντονο άρωμα και καλλιεργείται μαζί με τον πλατύφυλλο ως ετήσιος, διότι δεν αντέχουν τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.
2. Ο πλατύφυλλος, που έχει πλατιά και μεγάλα φύλλα και συνήθως χρησιμοποιείται σε  σάλτσες pesto, ο οποίος καλλιεργείται επίσης ως ετήσιος.
3. Ο Αγιορείτικος, ή χειμωνιάτικος ή ψηλός βασιλικός ο οποίος έχει μεγάλη ανάπτυξη και αντέχει περισσότερο στις χαμηλές θερμοκρασίες, για αυτό καλλιεργείται συχνά και ως πολυετής.

Για να καλλιεργήσουμε το δικό μας βασιλικό, μπορούμε να φυτέψουμε σπόρους νωρίς την άνοιξη ή να προμηθευτούμε έτοιμα φυτά. Αυτά μπορούμε να τα διατηρήσουμε στη γλάστρα τους ή, για να έχουν χώρο και να αναπτυχθούν περισσότερο, τα μεταφυτεύουμε σε καινούρια, μεγαλύτερη γλάστρα, ή στο χώμα.

Ο βασιλικός, ευδοκιμεί σε ηλιόλουστα μέρη, με πλούσια ηλιοφάνεια, αν και ανέχεται και λιγότερο φωτεινά, ημισκιερά μέρη σε νοτιότερα και πιο ζεστά κλίματα όπου, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού επικρατούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Πρέπει, επίσης να είναι προφυλαγμένος από δυνατούς ανέμους.

Αν και αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών, ευδοκιμεί σε ελαφριά, γόνιμα εδάφη με καλή αποστράγγιση και αρκετή οργανική ουσία. Για αυτό, χρησιμοποιούμε καλό, εμπλουτισμένο φυτόχωμα, και ενσωματώνουμε κοπριά ή compost, για να βελτιώσουμε τη δομή του χώματος και να αυξήσουμε την οργανική ουσία.

Όσον αφορά το πότισμα, ο βασιλικός έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Ποτίζουμε τακτικά, ακόμη και κάθε μέρα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς δεν πρέπει να αφήνουμε το χώμα να στεγνώνει, γιατί σε συνθήκες έλλειψης νερού, ειδικά το καλοκαίρι, αρχίζει να ανθίζει, περιορίζοντας, έτσι, την ανάπτυξη των φύλλων του. Πρέπει, ωστόσο να δοθεί προσοχή, καθώς το υπόστρωμα δεν πρέπει να παραμένει συνεχώς μουλιασμένο, γιατί τότε δεν αερίζονται καλά οι ρίζες, ενώ υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθούν και ορισμένες ασθένειες.

Ο βασιλικός, έχει επίσης υψηλές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά, για αυτό την περίοδο ανάπτυξης του (άνοιξη έως φθινόπωρο) προσθέτουμε πλήρες λίπασμα, με μεγάλη περιεκτικότητα σε άζωτο (N) καθώς και ιχνοστοιχεία όπως μαγνήσιο (Mg) και σίδηρο (Fe), ενώ αποφεύγουμε τη λίπανση κατά τη διάρκεια του καλοκαιρινού καύσωνα και των χαμηλών θερμοκρασιών του χειμώνα.

Για να διατηρούμε ομοιόμορφο και συμπαγές το σχήμα του βασιλικού μας και να ενισχύσουμε την ανάπτυξη του, κορυφολογούμε το φυτό μας ανά τακτά χρονικά διαστήματα, κόβοντας λίγα φύλλα από τις κορυφές των βλαστών του. Επιπλέον, συνιστάται να αφαιρούμε τα άνθη του, με το που εμφανιστούν, γιατί καταναλώνουν θρεπτικά συστατικά εις βάρος των φύλλων και των βλαστών. Στην περίπτωση του Αγιορείτικου βασιλικού, την άνοιξη, αφού περάσουν οι χαμηλές θερμοκρασίες, τον κλαδεύουμε, αφαιρώντας ξερούς και άρρωστους βλαστούς.

Εχθροί και ασθένειες: Σε συνθήκες υπερβολικού ποτίσματος, μπορεί να αναπτυχθούν ορισμένες ασθένειες ριζών, ενώ καλό είναι να αποφεύγουμε να βρέχουμε και τα φύλλα για να μην αναπτυχθούν ασθένειες όπως ο περονόσπορος, ο βοτρύτης και άλλες. Για την αντιμετώπιση των ασθενειών, ψεκάζουμε με σκευάσματα χαλκού ή προσθέτουμε λίγο θειικό χαλκό στη ρίζα.

Ο βασιλικός προσβάλλεται επίσης από διάφορα έντομα όπως Αλευρώδεις, Θρίπες, Αφίδες, Κάμπιες και πολλά άλλα, για την αντιμετώπιση των οποίων ψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα βάκιλου Θουριγγείας ή άλλα, κατάλληλα εντομοκτόνα, αφού συμβουλευτούμε το γεωπόνο μας.